Σε όλες τις χώρες του κόσμου το επώνυμο μιας οικογένειας προέρχεται, ως γνωστό, κυρίως από το επάγγελμα του προγόνου της. Έτσι και της δικής μας γενεάς το επώνυμο προήλθε ως εξής:
Η λέξη «πάστωρ», σημαίνει: ποιμένας, αρχηγός, αρχηγέτης γένους.
Αυτή αντιστοιχεί στη λατινική λέξη «pastοr» ουσιαστικού δηλαδή του ρήματος «ρascο» δηλαδή: βόσκω, μοιράζω, καρπώνομαι, τέρπω, ευφραίνω.
Η αρχική όμως προέλευση της λέξης «πάστωρ» όπως και της αντίστοιχης λατινικής λέξης «pastor» ακόμη δε και του ρήματος «pascο», είναι το αρχαίο ελληνικό ρήμα «πατ-έομαι» δηλαδή:γεύομαι, τρώγω.
Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι η λέξη «πάστωρ» είναι ακραιφνώς αρχαίας ελληνικής προέλευσης.
Την ίδια γνώμη και πεποίθηση είχε και ο Σκαρλάτος Δ. ο Βυζάντιος, ο οποίος το έτος 1852 εξέδωσε το περίφημο «Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης»
Αυτός, σαν Διευθυντής του «Αθήνησι Διδασκαλείου», έτσι επεξήγησε την προέλευση του επώνυμου της γενεάς μας από την παραπάνω λέξη, όταν ρωτήθηκε το 1862 από τον παππού μου Βασίλειο Αναργύρου Πατσουράκο, δημοδιδάσκαλο και τότε μαθητή του στο παραπάνω Διδασκαλείο.
Από τη λέξη «πάστωρ», με την παραλλαγή στη συνέχεια των συμφώνων «στ» σε «τσ», όπως γινόταν πολλές φορές στη δωρικής προέλευσης παλαιομανιατική διάλεκτο, προήλθε η λέξη «πάτσωρ».
Την ίδια γνώμη για την ετυμολογία του επωνύμου της γενεάς μας εξέφρασε και ο Κ. Νεστορίδης, ο οποίος υπηρέτησε και στο Γύθειο σαν Γυμνασιάρχης και στον οποίο μαθητής και οικότροφος στην Αθήνα υπήρξε το 1892 οαδελφός του πατέρα μου Ιωάννης Βασιλείου Πατσουράκος.
Η μετάθεση των γραμμάτων και ιδίως των συμφώνων συναντιέται πολλές φορές στη Δωρική διάλεκτο, όπως για παράδειγμα αναφέρει ο Θεόκριτος: Βαρδύτερος αντί βραδύτερος, βάρδισται αντί βράδισται.
Έτσι λοιπόν και η λέξη «πάστωρ» μετατράπηκε με αναγραμματισμό των συμφώνων στη λέξη «πάτσωρ». Αναγραμματισμός των συμφώνων παρατηρείται ακόμη και σήμερα στη βαριά ακουστικά μανιάτικη διάλεκτο όπως π.χ. όντα τσιούβετε δηλαδή: όταν σκύβετε.
Αν ληφθεί υπόψη ότι η παλαιομανιατική αυτή διάλεκτος είχε δωρική προφορά, αφόρητα και απίστευτα τραχιά, πολλές φορές δε ακατάληπτη, έχουμε καταρχήν μεν ακουστικά έπειτα δε γραπτά τη λέξη «πάτσουρ». Αυτό δε γιατί ένας από τους συνηθέστερους ιδιωματισμούς στη Μάνη είναι το ότι το «ω» το προφέρουν «ου». Το συναντάει κανείς μέχρι τώρα όπως π.χ. ζε σέου δηλαδή: σε θέλω, γιατί το «ω» και το «θ» δεν υπήρχαν καθόλου στη μανιάτικη διάλεκτο.
Εκτός όμως από αυτά πρέπει να λάβει κανείς υπόψη ότι η αρχική καταγωγή της γενεάς μας είναι το φυσικό οχυρό της Μάνης Αγία Κυριακή, πάνω από το φρούριο που ονομάζεται Τηγάνι. Η κτηματική περιουσία των μελών της βρισκόταν και βρίσκεται ακόμη και σήμερα, στο κοντινό χωριό Νόμια στη Μέσα Μάνη.
Η ονομασία Νόμια, νομή και νομές, προέρχεται απότο ρήμα νέμομαι δηλαδή: βόσκω. Νόμια ονομάζεται και το Νεμειαίο όρος, το δυτικά της Μεγαλόπολης Λύκαιο όρος και Νεμέα τόπος στην Αργολίδα, η σημερινή Νεμέα, από τις αγελάδες της Ήρας ή του Δαναού που έβοσκαν εκεί. Γιατί ποτέ δεν έδιναν εκείνοι οι πρόγονοι μας ονόματα ξεκάρφωτα χωρίς να συμβολίζουν ακόμα και στους μύθους τους αξία και αλήθεια. Τα γύρω μάλιστα του χωριού της Νόμιας μέρη Δειλίκια, Λαχός, όπως και τα δυτικά, πέρα από το Λάκκο της Νόμιας χωράφια, λέγονται και τώρα ακόμη Νομάδια δηλαδή βοσκοτόπια. Γι' αυτό σωστότερο είναι να λέγεται «Τα Νόμια» και όχι «Η Νόμια».
Έτσι εξηγείται λοιπόν ότι ο πρώτος της γενεάς ήταν πάστωρ δηλαδή βοσκός. Με αναγραμματισμό η λέξη έγινε «πάτσωρ» και ακουστικά έπειτα, λόγω της τραχιάς μανιάτικης διαλέκτου, «πάτσουρ». Είχε δε στον τόπο εκείνο βοσκοτόπια, δηλαδή νομάς, εξού και η περιοχή ονομάστηκε Νόμια.
Σ' αυτή τη λέξη «πάτσουρ», που στη συνέχεια μετατράπηκε σε επώνυμο, προστέθηκε, ανάλογα τη περιοχή της Μάνης στην οποία κατοικούσαν μέλη της γενεάς, η κατάληξη: -ος, -ης, -εας και κατά τη τελευταία εκατονταετία -ακος, οπότε προκύπτει το επώνυμο: Πατσούρ -ος, Πατσούρ -ης, Πατσουρ -έας, Πατσουρ -άκος, Πατσουρ -άκης (Οι με το επώνυμο «Πατσούρας» γραφόμενοι και προερχόμενοι από άλλη περιοχής της Ελλάδας δεν ανήκουν στη γενεά μας). |
